Welkom > Theorie > Help! >

Helpen><Samenwerken

Wanneer Van De Velde (2002) het heeft over de struikelblokken in oefensituaties tot samenwerkend leren, vermeldt hij in de eerste plaats “de weerstand tegen onechte oefeningen”. We zetten de helpers dan ook alleen omdat het noodzakelijk is (voor de veiligheid, om de beweging mogelijk te maken enz. De functie van de helper wordt dan ook steeds duidelijk uitgelegd aan de leerlingen. Zo zal het bij het helpen omwille van de veiligheid, het ‘klaar staan’ en het opheffen van tekorten, belangrijk zijn dat de helper weet krijgt van wat er kan mislopen of gevaarlijk is voor de uitvoeder. Helpers die ingezet worden om feedback te geven of om een bewegingsontwerp mogelijk te maken moeten geïnstrueerd worden over de juiste techniek van de gymvaardigheid. Bijvoorbeeld: de handen op tijd lossen bij tussensteun over het rek.

• De samenwerkingsvaardigheid ‘zich present opstellen’ valt gedeeltelijk samen met de helpersfunctie (klaar staan) en één van de 10 geboden (een afwachtende houding aannemen). Het is echter meer. Bij de samenwerkingsvaardigheid is de spontaniteit van de leerling van belang. Bij leraargestuurd onderwijs valt het vaak voor dat men slechts helpt, omdat de leraar het gebiedt of omdat het zo georganiseerd is. Bijvoorbeeld: om de drie beurten wisselen de uitvoerder en helper van functie. Ook zien we bij het geven van een demonstratie, dat leerlingen zich vlug aanbieden voor de helperstaak omdat ze dan niet meer gevraagd kunnen worden voor de uitvoering.
Als we tijdens het oefenen partnergroepjes maken van meer leerlingen dan dat er taken voorzien zijn, wordt het snel duidelijk wie betrokken is en geregeld beurten neemt, aandachtig mee volgt en zich als helper aanbiedt.
Bij sprongen, al dan niet over een toestel is het ook snel duidelijk wie de “scheve springplank” juist legt en de landingsmat weer op zijn plaats schuift.

• Wanneer we de communicatie over het helpen willen stimuleren, is het belangrijk dat de klas inzage krijgt in de juiste helperstechniek. We hebben het hierbij niet zozeer over de juiste greep: klemmen, dragen, grijpen, duwen (Gantois en Pivotti 2003) maar ook vooral over de helpersprincipes (zie checklijst). Wanneer een uit-voerder, medehelper of een observator fouten tegen de basisprincipes van het helpen vaststelt kan hij de helper op een assertieve wijze attent maken op die fout. Ook kan men de leerlingen laten overleggen welke van de principes bij een bepaalde gymopdracht van toepassing zijn. Deze verkorte lijst wordt dan aan de leraar voorgelegd vooraleer men tot het effectieve helpen, uitvoeren en observe-ren overgaat. Uit ondervinding weten we, dat leerlingen de oorzaak van mislukken in hoofdzaak aan de uitvoerder wijten. We moeten er hun aandacht op vestigen dat elk lid van de partnergroep ook de helper zijn verantwoordelijkheid heeft om het welslagen veil te stellen.
Wanneer de functie van het helpen, juist “het feedback geven” is, kan dit even-eens aanleiding geven tot communicatie tussen de leden van de partnergroep: Wordt er feedback gegeven? Zijn de aanwijzingen juist? Is de feedback op een assertieve wijze geformuleerd? Wordt de informatie gedoseerd?
De onderlinge communicatie tussen de leerlingen kan ook appelleren aan ‘het zich present stellen’. Bijvoorbeeld “Zet je -als je een beurt genomen hebt - voor mij de trampoline wat dichter bij de plint?”. “Kijk jij even of mijn bekken boven mijn schouders is?”, Help je mij met oprollen van de mat?

" Als we in partnergroepen kansen willen geven aan de relatiebekwaamheid is het belangrijk dat we enkele vooroordelen uit de weg helpen: "Ik ben te klein!" "Ik ben niet sterk genoeg!" "Ik kan het zelf nog niet!" Je hoeft niet sterk te zijn om iemand in evenwicht in kopstand te houden. Als sommige helpersposten ontdubbeld wor-den en als de helpersprincipes juist worden toegepast (heffen vanuit de benen, klemgreep aan de dijen, vastnemen vanaf het begin..), wordt het ineens wel mogelijk om een grotere medeleerling te helpen bij achterwaartse salto. Leerlingen moeten er soms op gewezen worden dat ze niet alleen hun vriend(in) moeten helpen. Een medeleerling absoluut niet willen helpen of moedwillig foutief helpen staat gelijk met pesten. Door efficiënt te helpen kan je de uitvoerder een goed gevoel van lukken geven. Dit werkt bemoedigend. Ook eens positieve punten benadrukken bij het feedback geven werkt geruststellend. Helpers zijn het best geplaatst om medeleerlingen aan te moedigen om de oefening nog eens te proberen. Wanneer de opdracht ook nog lukt men verminderde hulp dan is dit de vrucht van het samenwerken. " De organisatievaardigheid kan slechts bij leerlingen aangesproken worden als je de leerlingen zelf de taakverdeling en de beurtrol laat organiseren.

Laatste wijziging: 8 January, 2011